a ethnisches Problem Aus den Archivn von da a.c.a, 15.07.97 - 30.07.97 Markus Gonaus: I woar heit so richtig in Ualaubstimmung, doss i ma docht hob, wennst scho net wegfoarn konnst, dann mochst wenigstens a Reise mitm Finga auf da Londkoartn. Und wia des hoit so is, Reisen bueldet jo bekonntlich, bin i glei ueba a ethnisches Problem gstoipat. Es kennts do olle die Ortschaftln die was Deutsch - irgendwos hassn. Deutsch - Landsberg, Deutschfeistritz,.... Kloar, des hast, doss in da Kaisazeit iagendwo ondas no a Landsberg, Feistritz,... gebn hot. Wos mi oba jetzt recht wundat, is des foigende. In da Steiamoak und im Burgenlond hom solchane Ortschaftln des Woertal Deutsch zuagschantzt kriagt. Bei uns im Norden herobn sand ober sulchane Nomen nockert bliebn. Do ham die Bemischen und Maehrischen Namensvettern ihr Vurwort kriagt. Beispue: Krumau, boehmisch Krumau ,.... Iagendwie is des scho komisch. Des schaut fost so aus, ois ob imma die Ortschoft die weida im Nordn is a Vorwort kriagt haett. Oiso sehr vaehrte Kommiteemitglieda, stimmts oda hob i recht? Oda gibts gscheidare Vurschlaege, wia ma des schwerwiegende ethnische Problem ana Loesung zuafiarn kunnt? Schnitzlvatuega: I hedat do a aundare Theorie: Im Buagnlaund is des a sprochliche Untascheidung: Im an Duaf redns kroatisch, im aundan deitsch. Warum si de Leit min gleichn Uatsnaumen a poa Kilometa entfeant aungsiedlt haum, ded mi olldings intaressian. Im Noadn herobn liegn de Uatschoftn owa ned im soebn Laund, sonden Behmisch-Krumau in Behmen. (Oda? I hob zumindest ka "behmisch"-Iagendwos im oesterreichischn Atlas gfundn.) Des haast, aus oesterreichischer Sicht wo des ane im Inlaund, und hod dahea ka Vuasuebe braucht, des aundare woa de deitschsprochige Bezeichnung fia an Uat in Behmen, de vuelleicht auf behmisch gaunz aundas haasst. Kennt natiali a sei, dass mei Theorie gaunz danebn is. Uatsnaumenwissenschaoftla, moedts Eich! Michael Pichler: Is eh kloar, doß ka behmisch-Ort bei uns gibt, weu des miassat jo daunn in behman sein. Aussa, doss a Gmuend-Boehmzeil gibt werdns bei uns a ned vue behmisch gredt hobn. Aussa in Wean natialich. Owa a Windischgarsten gibts. Und des no dazua in Owaestarreich. I glaub , daß des mit de Deutsch-Name Orte in da Steiamoak und Buagnlaund wos mit da Widabesiedelung noch de Tiaknkriag z tuan hot. Do san Deitsche (oda a Krawodn) aungsiedlt wuarn. Und es gibt danebn jo no de Orte ohne Vordeitsch. Oiso, Landsberg, Feistritz (Feistritz gibts ieberhaupt vue, und is glaub i von irgend ana ausgsturbanen Sproch aus Vorroemischer Zeit), usw., und a mit Windisch-Vorsatz, oba die ghean heit meistns zu Slovenien und hobn durt an ganz slowenischn Namen. Des Deutsch war a a wichtiges Merkmal, doss durt Deitsch gredt hobn - zum Unterschied von der seinerzeitign Umgebung. Owa nix serioeses was i ned. Martin Schoepf: Im oigemeinen san di gaunzen deitsch-uadschafdln aus ehemolige (und zum deu no heit) gmischd'schbrochlichen Gegendn. Die meistn (eigentlich olle) davo san deitsch-slawisch. Du host gaunz recht, duat is (a) deitsch gredt wuan. Es is am aufaung woascheinlich so ogrend, das die deitschn (de san im oigemeinen a scheens stickl speda wia de slawn duat hikumma) de slawischn nauman ibanumma haum. Sea obwegslungsreich san de nauman siach ned gwesen (ois beweis brauchst jo nua noch de ju es ee schaun, denan is a nix neichs mea eigfoin), deswegn gibt's a soviele Uadschoftn mid gleiche naumen. A boa von de Uadschofdn san daun irgendwaun mit Feia und Schweat misioniad wuan und rein deitsch wuan, da slawische nauman is daun eideitsch waun, aundere san gmischt blibn. Zua Untascheidung hot ma daun de an mit an 'an da irgendwos' oda 'am irgendwea' benamseld. Des woan im oigemeinen de, de scho rein deitsch woan. De aundan hot ma hoit imberialisdisch mit 'deitsch' untaschidn, duat, wo ma min imberialismus ne weida kumma is, hod ma a 'windisch' oda sunsd wos higschdöd. Oba soiche Untascheidungen gibt's heit no: es gibt a dschechisch-budweis (nöadlich von freistodt) und a mearisch-budweis (noadwestlich von znaim) (wo des bia heakumt, was i goaned, so a büdungslüke, kau ma do wea aushöfn??). genauso gibts (wida dschechisch und mearisch)-krumau. Mid da aunsiedlung noch de Düakengriege hot des olla woascheinlichkeit nix zduan, de Uadschoften san olle scho öda. No wos: Feistritz is zu neinaneizgkommaneinbrodsend slawisch, hod mit de oiden rema nigs z duan. 'windisch' haast ibrigens imma 'slawisch', de woin oiso a scho duat voa uns do(kennt oba a hassn, daas auf dem weg zu de windischen get, do miast ma ob wisn, wos 'garsten' haast). Des 'windisch' in slowenien kumt vielleicht von da k.k.Post, slowenien woa jo in da esdreichischn reichshöfte. Nua bei deitsch-wagram foit ma ned amoi an bledsin ei. Oba do kaun uns sicha a biachl von unsam sea vaeatn dogda dogda peda weele (des hoda gemeinsaum midn brona geahad gschrim) fire haun: 'lauta haubdstedte, a vagnügliche oadsnaumenskunde von nidaesdareich'. Hod des wea? daun soi a eineschaun und de wee ned deppat steam lossn. Mathilde Czulius: I glab dass a Urts- oda Gegend-Nam so quasi in da Luft oda da Londschoft liegt. Zamindest dozumal als die Leit noch mera naturverbunden-agrikulturisch worn. >> I glaub , daß des mit de Deutsch-Name Orte in da Steiamoak und >> Buagnlaund wos mit da Widabesiedelung noch de Tiaknkriag z tuan >> hot. Do san Deitsche (oda a Krawodn) aungsiedlt wuarn. A zimli einleichtende Theorie. Gonz erleichtend is es aa, aufn Friedhof de Familien und Vulgo Nam zan lesn. Bloss gehn die vielleicht net gnua long zruck ... Da Fritz Orlando hot a so Iberlegungen ongstoet, oba mera mit da Absicht, Feen Quellnnimpfn und so zan findn. >> Und es gibt danebn jo no de Orte ohne Vordeitsch. Oiso, Landsberg, >> Feistritz (Feistritz gibts ieberhaupt vue, und is glaub i von >> irgend ana ausgsturbanen Sproch aus Vorroemischer Zeit), ?? Is des net glei wie Bistrica ? Hob glabt beids is Slawisch! > (ois beweis brauchst jo nua noch de ju es ee schaun, denan is a nix > neichs mea eigfoin), Soweid agreed. Oba in da neichn woet woans mera homesick und aussadem homs gmant de Indianer san kane Menschn folgli net za Namsgebung von Gott lizensiert. > deswegn gibt's a soviele Uadschoftn mid gleiche naumen. Aa. Es muass oba do irgenda ausgsturbene Sprach mid Flurbezeichnungen gem ham, von der mia nix mer wissn. >genauso gibts (wida dschechisch und mearisch)-krumau. Jo, Dschechien besteht aus Behmen und Mearen, und donn woa no de Slowakei.. Monchmal vawexln de Nicht-Dschechn des und vawendn ans fias ondere synonym. > 'lauta haubdstedte, a vagnügliche oadsnaumenskunde von nidaesdareich' Ma, bitte! Wer hot des Biachl? lests uns wos vua! Markus Gonaus: Oiso i muas scho zuagebn, eichare Mutmossungan klingan gscheida ois die, die i bei meim Kurzurlaub mitm Finga auf da Londkoartn ongstoelt hob. Wos lernt ma aus dera Gschicht? Reisen bueldet. ;-) Gerhild Schinagl: >Und es gibt danebn jo no de Orte ohne Vordeitsch. Oiso, Landsberg, >Feistritz (Feistritz gibts ieberhaupt vue, und is glaub i von irgend >ana ausgsturbanen Sproch aus Vorroemischer Zeit), usw., und a mit Nana, des is krowodisch oda slowenisch und donn eideitscht, im original haasz Bistrica, so wia Illirska Bistrica zum Beispue. Drum is Deitschfeistriz so ois nom jo eigentlich recht witzig... k.u.k. Schraufingarin: >Feistritz (Feistritz gibts ieberhaupt vue, und is glaub i von irgend >ana ausgsturbanen Sproch aus Vorroemischer Zeit), usw., und a mit Uns homs in da Schui dazoehlt, dass des von Bistrica kummt. Haasst glauwi irgendwos mit Bach. Bernd Wender: Zu dem Thema was i leida nix, owa i deng ma, das de ethnischn Broblemal zwischn de Schdeira und de Keatna vs. Slowenan woascheinlich aundare woan ois zwischn de Weiviatla vs. de Bemakln und de Mean, oiso haum si a di Naumen aundas entwicklt. Jednfois gfrei i mi, das wieda amoi a boa neiche Woedschbrochla aus eanare Lecha kumman und a eansthofte Diskussion do aufaungan, i hob jo scho glaubt, mia daschdiggn in dem gaunzn Schbemmaschaas. Jednfois weri amoi unsa Mitgliedalistn abdedn miassn. Hiasl: Markus , do kunnst fulle recht hom nea in Buagnlaund ( Gradi`´s´ce ) schtimmt da des gaunz und goa net. Dassd maas glaubst hob i do a poa oatschoftn de wos mid >>krowodisch<< ois a mid >>daijtsch<< aufaunga. De uatschoftn hob i iwrigns ausn nim`´sko - gradi`´s´canskohrvatsko - hrvatski rje`´cnik . Des haast daijtsch - buagnlejndischkrowodischas - krowodischas weatabiachl . Deutsch Ehrensdorf ( Nim`´ski Ha`´sa`´s ) --- Kroatisch Ehrensdorf (Hrvatski Ha`´sa`´s ) Deutsch Jahrndorf ( Nim`´ski Jandrof ) --- Kroatisch Jahrndorf (Hrvatski Jandrof , slowakisch Jarovce ) Deutsch Schu"tzen ( Nim`´ske `´Sice ) --- Kroatisch Schu"tzen (Hrvatske `´Sice , ungarisch Horvátlöv"o) Deutsch Tschantschendorf ( Nim`´ska `´Cen`´ca ) --- Kroatisch Tschantschendorf ( Hrvatska `´Cen`´ca ) Is ungarische wuat fia krowod is >>Horvát<< . Is ungarische wuat fia aan estaraicha oda aan daijtschn is >>német<< . Des is nemli waij de krowodn und de ungara homs si mid da eksistenz vo uns esdaraicha nemli no goa nit ogfundn. Wau ma hiaz aan vaglaich med ana ungarischn koatn mochat , wurat aiso des problem no kompliziata ois a ee schu is. PS: Aussadem wos wu" ma vo aan laund wos vui mindahaitnfaindli is ( no vu" eaga ois estaraich ) und wosd ois estaraich schu moi vo haus aus schiif augschaut wiast. Glaubz ma i woa laung in ungan ( Poschendorf , Bozsok ) und hob des dalejbt. k.u.k. Schraufingarin: >In da Steiamoak und im Burgenlond hom solchane Ortschaftln des Woertal >Deutsch zuagschantzt kriagt. Bei uns im Norden herobn sand ober Stimmbt a net 100%, wal Rakkasbuag, des getrennt wurn is, wal de Mua durchgeht und de ane Seitn jetz zu Slowenien ghert und de ondane zu Estareich, do hast unsa Seitn Bad Radkersburg und die slowenische Gorna Radgona. A pro: Hobtz gwusst, dass Slowenien 19 Bundeslenda hot (bei 2 Millionen Einwohna!) und dass ans davon a Steiamoak (Stajerska) haasst? I woa amoi bei an Vurtrog uewa den Eisnbohnausbau in Slowenien und do hot der gmaant, "Die zwa steirischen Metropoln Graz und Maribor ...". :-) Michael Pichler: Na wohl, wohl.... der hot wohl de Landeshymne im Oa ghobt, wo jo de Steiermoak noch wie vor bis "an die Saf (Save)" geht. Schnitzlvatuega: Marburg (Maribor) woa jo amoi is Zentrum von da Untasteiamoak, es is oiso goa ned vawundalich, waun des heit a no Steiamoak haasst. De Steiamoak hod amoi fost bi Zagreb owegreicht. Penelope: Sogoa da ORF bringt am 30. um 22h35 an Brennpunkt zu STAJERSKA ! richard christ: Da ORF bringd heite (30. 7.) uma 22:35 'STAJERSKA, DIE ANDERE STEIERMARK' De diafatn heit ibahaubt steirisch eigstoet sei: Um vietl neine bringans in arnie.